EGCG - Ekstrakt z zielonej herbaty
Zielona herbata jest, zaraz po wodzie, najczęściej spożywanym napojem na świecie. Katechiny znajdujące się w zielonej herbacie, w tym EGCG, mają szereg prozdrowotnych właściwości m.in. przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, wspomagające układ krążenia oraz odchudzanie.
Informacje ogólne na temat EGCG
Wpływ EGCG i ekstraktu z zielonej herbaty na:
- Układ krążenia
- Leczenie otyłości, odchudzanie
- Przeciwzapalne
- Choroby neurodegeneracyjne
- Cukrzyca
- Przeciwnowotworowe
- EGCG jest polifenolem odpowiedzialnym za najważniejsze właściwości zdrowotne zielonej herbaty
- Zielonej herbacie przypisuje się silne właściwości antyoksydacyjne i zmniejszające ryzyko niektórych typów nowotworów, co sugerują w wyniki badań populacyjnych
- Istnieją doniesienia o pozytywnym wpływie EGCG na układ krążenia poprzez obniżenie ciśnienia krwi i poprawie profilu lipidowego
- EGCG może wspomagać utratę masy ciała i leczenie cukrzycy
- Relatywnie niska biodostępność może być poprawiona poprzez suplementację EGCG na pusty żołądek oraz jednocześnie z kwercetyną i piperyną (substancją zawartą w czarnym pieprzu)
Zielona herbata jest, zaraz po wodzie, najczęściej spożywanym napojem na świecie. Choć jest szczególnie popularna w Azji, coraz częściej gości na naszych stołach. Warto włączyć ją do codziennej diety, gdyż ten pełen aromatu, lekko pobudzający napój ma szereg prozdrowotnych właściwości.
Około 30% suchej masy liści zielonej herbaty stanowią polifenole, głównie katechiny [1] (-)-Epikatechina (EC), (-)-Galusan epikatechiny (ECg), (-)-Epigalokatechina (EGC) oraz (-)-Galusan epigalokatechiny (EGCG). To właśnie katechiny, a w szczególności EGCG są odpowiedzialne za właściwości zielonej herbaty [2-6]. EGCG stanowi około 50%-80% wszystkich katechin znajdujących się w tej roślinie [2, 3, 5, 41].
W odróżnieniu od czarnej herbaty, skład zielonej herbaty, która nie jest poddawana procesom fermentacji [41], jest najbliższy temu znajdującemu się w żywej roślinie i zawiera najwięcej polifenoli, w tym EGCG, w suchej masie [1, 6].
Prozdrowotne właściwości zielonej herbaty znane są od dawna i są obszernie opisane w literaturze naukowej. Główne obszary działania zielonej herbaty to zapobieganie nowotworom (chemoprewencja), neutralizacja wolnych rodników (antyoksydant), neuroprotekcyjne, leczenie otyłości, wspomaganie leczenia cukrzycy i chorób układu krążenia [1, 2, 3, 4, 5].
Ze względu na niską absorpcję katechin, trudno jest osiągnąć dawkę terapeutyczną opisywaną w wielu badaniach *in vitro* i na zwierzętach [6]. Niemniej jednak istnieją doniesienia, że suplementacja standaryzowanego ekstraktu z zielonej herbaty na pusty żołądek jest w stanie poprawić biodostępność EGCG i zwiększyć jego koncentrację we krwi [7]. Wstępne badania wykazują, że jednoczesne zażywanie kwercetyny [9, 65] oraz piperyny [8] jest w stanie poprawić absorpcję katechin z zielonej herbaty.
Pamiętaj, jeżeli zażywasz jakiekolwiek inne leki, suplementy diety lub jeżeli cierpisz na choroby przewlekłe, przed zażywaniem EGCG skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Zawsze przeczytaj ulotkę dołączoną do suplementu. Pomimo faktu, iż substancja jest uważana za bezpieczną zawsze mogą wystąpić interakcje z innymi zażywanymi lekami lub suplementami diety.
Pomimo tego, że niektóre suplementy diety mają właściwości lecznicze, to nie należy rezygnować z tradycyjnych metod terapeutycznych.
Ocena jakości dowodów naukowych
Istnieją liczne publikacje na temat EGCG i zielonej herbaty. Większość z nich dotyczy badań in vitro oraz in vivo na zwierzętach. Badania na ludziach dotyczą głównie obszarów związanych leczeniem otyłości oraz wspomagania leczenia nadciśnienia i obniżenia poziomu cholesterolu LDL.
Obecnie w bazie danych clinicaltrials.gov jest 97 zgłoszonych badań klinicznych, w tym 60 zakończonych oraz 37 w trakcie.
Ogólnie*
WYSOKA
Liczba publikacji*
WYSOKA
Jakość publikacji*
WYSOKA
*Skala od 0-100, gdzie 100 oznacza najlepszy wynik. Powyższe wykresy przedstawiają opinię zdrowie360.com na temat ogólnej jakości dowodów naukowych. Im wyższy wynik tym bardziej wiarygodne są właściwości opisywanego suplementu czy zagadnienia prozdrowotnego. Niższe wyniki oznaczają, że nie udało nam się znaleźć wystarczającej liczby publikacji naukowych wysokiej jakości potwierdzających właściwości opisywanej substancji.
Działanie EGCG i ekstraktu z zielonej herbaty
EGCG może być przydatne w profilaktyce wielu chorób w tym chorób spowodowanych wysokim poziomem cholesterolu LDL oraz nadciśnienia. Pozytywne efekty EGCG zostały wykazane w leczeniu otyłości oraz zmniejszeniu ryzyka progresji cukrzycy typu 2. Jego suplementacja pod kontrolą lekarza może pomóc w leczeniu oraz profilaktyce wyżej wymienionych schorzeń.
Wpływ ekstraktu z zielonej herbaty (EGCG) na układ krążenia
dawki stosowane w badaniach: od 400mg – 1500mg dziennie
Jakość dowodów naukowych
WYSOKA
Obniża ciśnienie krwi
Obniża cholesterol LDL
Obniża trójglicerydy
Podwyższa cholesterol HDL
Zmniejsza stres oksydacyjny
Zażywanie ekstraktu z zielonej herbaty oraz EGCg działa antyoksydacyjne [22, 23] co prowadzi do zmniejszenia utleniania cholesterolu LDL i przez to ograniczenie jego szkodliwego działania na ściany naczyń krwionośnych [24]. Sugeruje się, że jednym z mechanizmów obniżających cholesterol, może być fakt iż EGCG powoduje zmniejszenie wchałaniania cholesterolu z układu pokarmowego i zwiększenie jego wydalania wraz ze stolcem [25, 27].
Badanie na otyłych (zdrowych) kobietach wykazało korzystny wpłuw EGCG na poziom całkowitego cholesterolu oraz LDL. Nie stwierdzono żadnych efektów ubocznych terapii [26]. Działanie obniżające cholesterol zostało potwierdzone również w innych badaniach [16, 19, 30, 32, 37, 38], z kolei badania Hsu et. al oraz Bogdanski et al. opisują wzrost stężenia cholesterolu HDL w surowicy krwi [16, 28, 32, 33]. EGCG obniża również poziom trójglicerydów [16, 33].
Ekstrakt z zielonej herbaty obniża ciśnienie tętnicze [16, 17, 29, 32] co pokazały liczne badania przeprowadzone na ludziach.
Metaanaliza Lau et al, potwierdziła ogólnie pozytywny wpływ katechin zawartych w zielonej herbacie na układ krążenia a w szczególności na obniżenie ciśnienia i stężenia cholesterolu LDL we krwi [31].
Zobacz inne suplementy o podobnym działaniu.
Leczenie otyłości, odchudzanie
dawki stosowane w badaniach: od 100mg – 690mg dziennie
Jakość dowodów naukowych
WYSOKA
Obniżenie masy ciała, BMI i obwodu w pasie
EGCG wraz z kofeiną pomaga osobom otyłym w zmniejszeniu masy ciała, obwodu w pasie oraz BMI. Odbywa się to poprzez poprzez zwiększenie wydatku energetycznego oraz oksydację tłuszczu [18, 32, 34, 35, 36, 38, 39, 40]. Ze względu na różnice wynikające z pochodzenia etnicznego, klimatu oraz diety, oddziaływanie EGCG może się nieco różnić. Niemniej jednak, analiza badań przeprowadzonych na różnych kontynentach i populacjach, potwierdza jego skuteczność zarówno u rasy białej jak i u Azjatów [36].
Zobacz suplementy o podobnym działaniu.
Przeciwzapalne
Jakość dowodów naukowych
ŚREDNIA
Antyoksydacyjne
Wspomaga leczenie przewlekłych chorób zapalnych
Katechiny zawarte w zielonej herbacie mają działanie antyoksydacyjne [46, 47], dezaktywują szlaki sygnałowe w reakcjach zapalnych, w tym cyklooksygenazę (Cox)-2 oraz TNFα [46, 47, 48, 49] oraz stymulują programowaną śmierć komórek [46, 50] oraz obniżają stres oksydacyjny [2, 16, 46, 51].
Badanie epidemiologiczne w Chinach wykazało związek pomiędzy spożyciem zielonej herbaty a zmniejszeniem występowania nieswoistego zapalenia jelit (IBD) [44]. Z kolei, zażywanie 400 lub 800mg EGCG w dawkach podzielonych zaowocowało zmniejszeniem aktywności choroby u pacjentów z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego [43, 45].
Katechiny z zielonej herbaty okazały się skuteczne we wspomaganiu leczenia albuminuri u pacjentów z nefropatią cukrzycową [52].
Zobacz inne suplementy o podobnym działaniu.
Choroby neurodegeneracyjne
Jakość dowodów naukowych
ŚREDNIA
Działanie neuroprotekcyjne
Działanie przeciwzapalne
Wspomaga leczenie chorób neurodegeneracyjnych
EGCG ze względu na swoje właściwości neuroprotekcyjne, redukujące stres oksydacyjny oraz hamujące wydzielanie TNFα w odpowiedzi na β-amyloid, jest rozważany jako suplement wspomagający leczenie choroby Alzheimera oraz Parkinsona [46, 53, 54].
W badaniach in vitro EGCG wpłynął na obniżenie poziomu β-amyloidu w komórkach nerwowych mysich SweAPP Na2 oraz Tg APPsw [57] co może mieć znaczenie w przyszłości we wspomaganiu leczenia choroby Alzheimera i innych schorzeń charakteryzujących się patologicznym gromadzeniem β-amyloidu [54, 57].
Zobacz inne suplementy o podobnym działaniu.
Cukrzyca
Jakość dowodów naukowych
ŚREDNIA
Obniża stres oksydacyjny
Poprawia wskaźniki kontroli glikemii
Zmniejsza insulinooporność
W badaniach na otyłych pacjentach wykazano korzyści z zażywania EGCG w postaci poprawy wskaźników kontroli glikemii, obniżenia stresu oksydacyjnego oraz zmniejszenie insulinooporności [16, 18]. Jednakże wyniki badań nie są jednoznaczne [17] co pokazała metaanaliza wykonana przez Li et al. (2016) [20].
Niemniej jednak EGCG jest w stanie pomóc pacjentom z cukrzycą typu 2 obniżyć masę ciała oraz BMI i złagodzić spadek stężenia insuliny we krwi na czczo [20, 21, 24]. W badaniu na otyłych zdrowych kobietach wykazano, że EGCG nie tylko pomogło zmniejszyć wagę, lecz również okazał się lepszy w kontroli glikemii od metforminy. Wnioski z badania pokazały, że EGCG może obniżyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u otyłych kobiet [26].
Zobacz inne suplementy o podobnym działaniu.
Przeciwnowotworowe
Jakość dowodów naukowych
ŚREDNIA
Hamuje podziały komórkowe (w dużych dawkach)
Chemoprewencyjne (hamuje proces kancerogenezy)
antyoksydacyjne
W badaniach in vitro oraz na modelach zwierzęcych nowotworów skóry, płuc, trzustko, pęcherza, jelita grubego i prostaty, EGCG wykazuje działanie chemoprewencyjne [6, 10, 11]. Jednakże, badania epidemiologiczne nie są jednoznaczne w ocenie tych efektów [6, 11, 12]. Niejednoznaczność wyników tych eksperymentów najprawdopodobniej wynika z faktu, iż trudno jest uwzględnić pozostałe czynniki środowiskowe oraz ujednolicić stosowane dawki EGCg lub ekstraktu zielonej herbaty [12]. Niemniej jednak korzyści ze stosowania zielonej herbaty są widoczne w zmniejszonej zachorowalności osób pijących zieloną herbatę na nowotwory układu pokarmowego [6, 12].
EGCG wykazuje działanie antyoksydacyjne, hamuje podziały komórkowe, reguluje szlaki sygnałowe kinazy MAP (kinazy aktywowanej mitogenami) [2, 6, 12, 15], hamuje szlaki sygnałowe czynników wzrostu (EGF, PDGF), inicjuje apoptozę komórek [6, 13, 14, 15]. Niestety większość tych doniesień dotyczy badań in vitro oraz na zwierzętach, w dawkach nieosiągalnych za pomocą doustnej suplementacji EGCg [2].
Badania in vitro oraz in vivo na zwierzętach sugerują synergistyczne (wzajemnie wzmacniające) efekty przeciwnowotworowe EGCG przy jednoczesnym zażywaniu kwercetyny [64], witaminy C [66] i kurkuminy [61, 62, 63].
Zobacz inne suplementy o podobnym działaniu.
Dawkowanie EGCG
Biodostępność EGCG jest mała i kształtuje się na poziomie 1.6% przy niskich dawkach oraz 13.9% przy stosowaniu dawek wysokich. Zażywanie EGCG wraz z jedzeniem zmniejsza absorpcję z przewodu pokarmowego [58]. Badania in vitro i in vivo wykazują, że , kwercetyna [64, 65] i piperyna (z czarnego pieprzu) poprawia wchłanianie EGCG [59].
EGCG jest uznawana za substancję bezpieczną i istnieją badania przeprowadzone na zdrowych ochotnikach pokazujące brak efektów ubocznych przy dawkach dochodzących do 1600 mg/dzień.
Dawki stosowane w opisywanych badaniach oscylowały w przedziale 100mg/dzień do prawie 900 mg/dzień. Zażywanie na pusty żołądek poprawia wchłanianie ale może powodować nudności.
Jedna filiżanka zielonej herbaty zawiera około 50mg EGCG. Należy wziąć pod uwagę, że zielona herbata zawiera również kofeinę, dlatego przy stosowaniu wyższych dawek warto skorzystać z suplementów diety zawierających dekafeinoawany i standaryzowany ekstrakt z zielonej herbaty [60].
Pamiętaj, jeżeli zażywasz jakiekolwiek inne leki, suplementy diety lub jeżeli cierpisz na choroby przewlekłe, przed zażywaniem EGCG lub ekstraktu z zielonej herbaty skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Zawsze przeczytaj ulotkę dołączoną do suplementu. Pomimo faktu, iż substancja jest uważana za bezpieczną zawsze mogą wystąpić interakcje z innymi zażywanymi lekami lub suplementami diety.
Pomimo tego, że niektóre suplementy diety mają właściwości lecznicze, to nie należy rezygnować z tradycyjnych metod terapeutycznych.
Interakcje i przeciwwskazania
EGCG jest uznawana za substancję bezpieczną i istnieją badania przeprowadzone na zdrowych ochotnikach pokazujące brak efektów ubocznych przy dawkach dochodzących do 1600 mg/dzień.
EGCG jest inhibitorem cytochromu P450 CYP3A4 i może wpływać na wewnątrzkomórkowe stężenie leków metabolizowanych przez ten enzym [67, 68].
Efekty uboczne
Przy zażywaniu EGCG na pusty żołądek lub w wyższych dawkach mogą wystąpić nudności.
W literaturze odnotowane były przypadki uszkodzenia wątroby przy zażywaniu dużych dawek EGCG przez długi okres czasu, niestety nie udało się jasno określić przyczyny [68].
Źródła EGCG
EGCG występuje głównie w herbacie zielonej, która nie jest poddawana fermentacji. Jedna filiżanka zielonej herbaty zawiera około 50 mg EGCG. W sprzedaży znajdują się suplementy zawierające ekstrakt z zielonej herbaty. Warto zwrócić uwagę na te, które w swoim składzie mają wyszczególnioną zawartość EGCG, gdyż jest to główny składnik herbaty o właściwościach prozdrowotnych.