Kurkumina (kurkuma)

• Kurkumina to substancja aktywna znajdująca się w kurkumie, popularnej przyprawie szczególnie popularnej w kuchni hinduskiej i dalekiego wschodu
• Kurkumina posiada liczne właściwości zdrowotne. Niestety słabo się wchłania z układu pokarmowego.
• Główne właściwości tej substancji dotyczą silnego działania antyoksydacyjnego i przeciwzapalnego. 
• Dzięki temu suplementacja kurkumy może być pomocna w chorobach układu krążenia, chorobach reumatycznych, zapalnych jelit, astmie.
• Istnieją doniesienia o pozytywnym wpływie kurkuminy na osoby cierpiące z powodu depresji
• Nieliczne badania sugerują pozytywne działanie kurkuminy na leczenie choroby Alzheimera

Dawkowanie:
Kurkumina cechuje się słabą absorpcją, biodystrybucją, metabolizmem i biodostępnością w organizmie. Absorpcja z przewodu pokarmowego i dystrybucja do tkanek jest niewielka co uniemożliwia uzyskanie odpowiednich stężeń terapeutycznych substancji w osoczu. 

Jednym z najbardziej znanych i najefektywniejszych metod na zwiększenie absorbcji i biodostępności kurkuminy, nawet dwudziestokrotnie, jest jej podawanie w połączeniu z małymi dawkami piperyny, substancji aktywnej ekstrahowanej z czarnego pieprzu.

Dawki stosowane w wyżej opisanych badaniach: 70mg-4000mg dziennie.

Kurkumina (diferuloilometan) jest głównym składnikiem aktywnym kurkumy, hinduskiej przyprawy pochodzącej z kłącza ostryżu długiego (Curcuma longa) ^[1].

Kurkumina jest organicznym związkiem polifenolowym stosowanym m.in. jako żółty barwnik spożywczy E100 ^[2]. Oprócz walorów smakowych i zastosowań spożywczych kurkumina jest od lat przedmiotem licznych badań naukowych pod kątem jej zastosowania w medycynie. Kurkumina wykazuje potencjalne właściwości antywirusowe, antybakteryjne i antynowotworowe ^[3][4] oraz może znaleźć zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych i bólu, chorób metabolicznych, chorób skóry oraz chorób centralnego układu nerwowego ^[5].

Wysoki potencjał leczniczy kurkuminy wynika z jej możliwości oddziaływania w wielu istotnych procesach molekularnych. Na biologiczną aktywność kurkuminy składają się: wysokie powinowactwo do wiązania się z kwasami nukleinowymi i białkami oraz modulowanie ich aktywności; działanie antyoksydacyjne dzięki obecności grupy hydroksylowej na pierścieniu fenolowym; działanie przeciwzapalne ^[6]. Kurkumina może modulować aktywność kluczowych czynników transkrypcyjnych, czynników wzrostu, cytokin zapalnych, kinaz białkowych oraz innych enzymów ^[7].

Działanie antyoksydacyjne

Reaktywne formy tlenu (RFT) oraz reaktywne formy azotu (RFA) w wysokich stężeniach mogą prowadzić do powstania stresu komórkowego i uszkodzeń białek lub DNA. Stres oksydacyjny ma kluczowe znaczenie w etiologii wielu chorób (wiele z nich omówiono poniżej) oraz w procesie starzenia. Kurkumina posiada silne właściwości przeciwutleniające i jest zmiataczem RFT/RFA. Kurkumina oprócz tego, że sama wyłapuje wolne rodniki, ma również zdolność do aktywacji enzymów takich jak dysmutaza ponadtlenkowa, katalaza i peroksydaza glutationu, s-transferaza glutationowa oraz oksygenaza hemowa (HO-1) , które są odpowiedzialne za obronę antyoksydacyjną ^[8][9][10].

Działanie przeciwzapalne

Przeciwzapalne właściwości kurkuminy były znane od wieków. Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich dekad dostarczyły naukowcom wiedzy na temat mechanizmów, poprzez które kurkumina wykazuje swoje działanie przeciwzapalnie. Do mechanizmów tych należą: obniżanie poziomu zapalnych czynników transkrypcyjnych, cytokin, potencjału oksydacyjno-redukcyjnego oraz zahamowania translokacji czynnika NF-κB do jądra komórkowego. Kurkumina hamuje aktywację czynnika transkrypcyjnego NF-κB, który jest odpowiedzialny za regulację ekspresji genów cytokin prozapalnych. Ponadto kurkumina obniża również syntezę TNF-α, który jest głównym induktorem NF-кB. W ten sposób kurkumina wyhamowuje toczący się proces zapalny ^[11].

Działanie przeciwzapalne

Zmniejsza poziom cholesterolu LDL

[Dawki stosowane w badaniach: 70-2000mg dziennie]

Miażdżyca i choroby sercowo-naczyniowe są chorobami związanymi ze stresem oksydacyjnym oraz stanem zapalnym śródbłonka naczyń krwionośnych. Zmiany zapalne związane są ze zwiększoną produkcją cząstek adhezyjnych, zwiększonym wydzielaniem cytokin prozapalnych oraz odkładaniem się cholesterolu frakcji LDL (ang. Low-density lipoprotein LDL) ^[13].

Opublikowana w 2017 roku w czasopiśmie Nutrition Journal, metaanaliza wysokiej jakości badań klinicznych (randomizowane badania kliniczne z podwójną ślepą próbą) wykazała, że codzienna suplementacja kurkuminą wywołuje efekt kardioprotekcyjny, wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu frakcji LDL oraz triglicerydów (TG) w porównaniu do grupy kontrolnej. Te same badania nie wykazały jednak istotnego statystycznie wpływu kurkuminy na poziom frakcji HDL (ang. High-density lipoprotein) ^[14].

Protekcyjna rola kurkuminy w chorobach sercowo naczyniowych tłumaczona jest jej wpływem na obniżenie poziomu czynników zapalnych takich jak TNF-α, p38 MAPK, JAK2/STAT3, jak również obniżeniem stresu oksydacyjnego ^[8].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Zmniejsza objawy choroby

Działanie przeciwdepresyjne

[Dawki stosowane w badaniach: 500-1000mg dziennie]

Kurkumina może oddziaływać z szeregiem neurotransmiterów oraz uczestniczyć
w wewnątrzkomórkowych szlakach sygnałowych odpowiedzialnych za modulowanie nastroju. Szacuje się, że depresja dotyka aż 15% populacji, a 45% osób z tej grupy cierpi z powodu nawrotów choroby.

Poszukiwanie naturalnych substancji, które mogą zapobiegać lub wspomagać leczenie depresji jest niezwykle ważne. Podsumowanie i analiza wysokiej jakości badań klinicznych z udziałem 377 osób (łączna liczba pacjentów biorąca udział we wszystkich badaniach klinicznych) ze zdiagnozowaną depresją (depresja jednobiegunowa) wykazała kliniczną antydepresyjną skuteczność kurkuminy jako leku wspomagającego standardową terapię w porównaniu do grupy, której podawano placebo. Nasilenie symptomów depresyjnych mierzono wykorzystując skalę depresji Hamiltona, HAM- D (ang. Hamilton Depression Rating Scale). Kurkumina wykazywała również właściwości przeciwlękowe ^[35].

Te wyniki potwierdziły wnioski wyciągnięte na podstawie wcześniejszej metaanalizy, która zawierała 6 badań klinicznych z łącznym udziałem 342 osób ^[36]. Przeciwdepresyjną aktywność kurkuminy można tłumaczyć jej zdolnością do hamowania oksydazy monoaminowej (MAO), enzymu odgrywającego główną rolę w regulacji ośrodkowego układu nerwowego oraz rozwoju poważnych schorzeń: depresji i chorób neurodegeneracyjnych. Działanie przeciwzapalne kurkuminy również wpływa pośrednio na jej aktywność przeciwdepresyjną ^[35].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Działanie przeciwzapalne

Działanie przeciwbólowe

Zmniejsza objawy choroby

[Dawki stosowane w badaniach: 500-2000mg dziennie]

Choroby reumatyczne to grupa jednostek chorobowych do której należą choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów oraz inne powiązane schorzenia o podłożu autoimmunologicznym. Symptomy towarzyszące tym chorobom to głównie ból stawów, sztywność, obrzęk i obniżona ruchomość ^[19].

Metaanalizy dotychczasowych badań klinicznych w zakresie stosowania suplementów zawierających kurkuminę u pacjentów ze zwyrodnieniem stawu kolanowego potwierdziły, że kurkumina ma korzystny wpływ na poprawę ich stanu zdrowia i jakości życia. Obecnie standardowym postępowaniem medycznym w tym schorzeniu jest stosowanie leków przeciwbólowych i niesterydowych leków przeciwzapalnych (np. ibuprofen, diklofenak).

U pacjentów suplementowanych kurkuminą obserwowano znacząco mniejsze dolegliwości bólowe oraz wrażliwość stawów w porównaniu do grupy przyjmującej placebo, jednakże ból nadal występował na znacząco wyższym poziomie niż u pacjentów przyjmujących ibuprofen. Wykazano również, że podawanie kurkuminy nie ma wpływu na poprawę uczucia sztywności w stawach. Jednakże całościowa ocena funkcji i samopoczucia u pacjentów ze zwyrodnieniem stawu kolanowego wskazywała na korzystne działanie kurkuminy w porównaniu z placebo. Ponadto wykazano, że pacjenci, którym podawano kurkuminę rzadziej sięgali po środki przeciwbólowe.

Skutki uboczne stosowanej terapii w postaci bóli brzucha były znacząco niższe niż w grupie stosującej ibuprofen. Powyższe wyniki sugerują, że kurkumina może wspomagać standardowe leczenie zwyrodnień stawów i prowadzić do przyjmowania mniejszej ilości niesterydowych środków przeciwzapalnych ^[20]. Odczucia pacjentów były mierzone z wykorzystaniem skali WOMAC (ang. Western Ontario and McMaster Universities Osteoarthritis Index) oraz PVAS (ang. pain visual analogue score).

Wszystkie dotychczasowe badania kliniczne w chorobach zwyrodnieniowych były jednak wykonane na stosunkowo małych grupach badawczych dlatego ich wyniki mają ograniczoną wartość naukową i do ostatecznej oceny działania kurkuminy w tych jednostkach chorobowych niezbędne jest przeprowadzenie dalszych badań na większej liczbie pacjentów ^[19][20].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Działanie przeciwzapalne

Zmniejsza objawy choroby

[Dawki stosowane w badaniach: 1000-2000mg dziennie]

Zespół jelita drażliwego, choroba Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego to nawracające schorzenia jelit o podłożu zapalnym. Główne dolegliwości związane ze stanami zapalnymi jelit to bóle brzucha, owrzodzenia błony śluzowej jelita grubego, biegunki i krew obecna w stolcu ^[21].

Wysokiej jakości randomizowane badania kliniczne z zastosowaniem podwójnej ślepej próby przeprowadzono w Japonii. Wzięło w nich udział 89 osób ze zdiagnozowanym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. 44 pacjentów otrzymywało 2g kurkuminy dziennie przez okres 6 miesięcy (podzielone na dwie dawki) oraz standardowe leki stosowane w tej chorobie: sulfasalazynę i mesalazynę, natomiast 45 osób z grupy kontrolnej otrzymywało placebo oraz standardową terapię. Podczas 6-miesięcznej terapii odnotowano znacząco niższą liczbę nawrotów choroby oraz niższą śmiertelność u osób suplementowanych kurkuminą. Wykazano również znacząco niższy kliniczny wskaźnik aktywności choroby CAI (ang. clinical activity index) oraz endoskopowy indeks oceny nasilenia aktywności choroby EI (ang. endoscopic index) u pacjentów, którzy otrzymywali kurkuminę w porównaniu do grupy kontrolnej ^[22][23].

Badania te potwierdziły wyniki opisane wcześniej dla pojedynczych przypadków pacjentów z chorobą Crohna lub wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego suplementowanych kurkuminą przez okres jednego miesiąca ^[24]. Wyniki te potwierdzone zostały również przez nowsze badania kliniczne, sugerujące, że podawanie kurkuminy przez 8 tygodni pacjentom z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego skutkowało dłuższym okresem remisji oraz poprawą kondycji błony śluzowej ^[25].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Obniża poziom glukozy we krwi

Obniża poziom cholesterolu LDL

Działanie przeciwzapalne

[Dawki stosowane w badaniach: 70-4000mg dziennie]

Do grupy chorób metabolicznych zaliczamy m.in.:

• Otyłość
• Cukrzycę
• Hiperlipidemię

Otyłość jest chorobą, w której stres oksydacyjny i procesy zapalne odgrywają znaczącą rolę. Nadmierna otyłość może prowadzić do wystąpienia innych chorób takich jak hiperlipidemia, miażdżyca, cukrzyca typu drugiego ^[11]. Choroby metaboliczne stały się problemem globalnym dotykającym coraz większy odsetek społeczeństwa.

W 2018 roku badacze z Brazylii opublikowali metaanalizę podsumowującą 11 randomizowanych badań klinicznych mającą na celu ocenę wpływu suplementacji kurkuminą na poziom glukozy we krwi, hemoglobiny A1C (wykorzystywana w diagnostyce cukrzycy) oraz wskaźnika insulinooporności i hiperinsulinemii. Badania z udziałem pacjentów z cukrzycą typu drugiego i/lub zespołem metabolicznym wykazały, że kurkumina skutecznie obniża poziom glukozy we krwi, jak również poziom hemoglobiny A1C. Jej stosowanie nie miało natomiast wpływu na wskaźnik insulinooporności. HOMA-IR był jednak mierzony tylko w 3 z 11 badań klinicznych, co sugeruje, że powinny być przeprowadzone dalsze testy w tym kierunku. Wysoka jakość prezentowanych wyników przemawia za tym, że suplementacja kurkuminą może nieść korzystne efekty we wspomaganiu leczenia dysglikemii ^[29].

Wyniki innej metaanalizy natomiast wykazały, że suplementacja kurkuminą prowadzi do obniżenia poziomu leptyny we krwi. Leptyna to hormon wytwarzany w tkance tłuszczowej. Leptyna wraz z innymi adepokinami jest zaangażowana w procesy zapalne oraz inne patomechanizmy prowadzące do rozwoju cukrzycy typu drugiego, syndromu metobolicznego, chorób sercowo-naczyniowych oraz chorób autoimmunologicznych ^[30]. Kurkumina ma potencjalne działanie wspomagające w obniżaniu poziomu cholesterolu frakcji LDL oraz triglicerydów (TG) w porównaniu do grupy kontrolnej ^[14]. Konsekwencją stanu zapalnego pojawiającego się w organizmie jest podwyższony poziom białka C- reaktywnego CRP (ang. C Reactive Protein), białka ostrej fazy. Badania wykazały, że suplementowanie pacjentów ze zdiagnozowanym syndromem metabolicznym kurkuminą w dawce 1 g dziennie powodowało znaczne obniżenie stanu zapalnego, mierzonego poziomem białka CRP ^[31].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Działanie przeciwzapalne

[Dawki stosowane w badaniach: 500mg dziennie]

Astma i alergia to choroby prozapalne. W patomechanizmie tych chorób biorą udział liczne cytokiny i inne czynniki prozapalne np. TNF- α, eotaksyna, MCP-1 (ang. monocyte chemoattractant protein-1) ^[8].

Liczne badania in vitro i badania in vivo na zwierzętach sugerowały potencjalne zastosowanie lecznicze kurkuminy w tych jednostkach chorobowych ^[15][16][17]. Pierwsze randomizowane badania kliniczne, opublikowane w 2016 roku w czasopiśmie Annals of Allergy, Asthma and Immunology, w których uczestniczyło łącznie 241 osób ujawniły, że stosowanie kurkuminy u pacjentów z alergicznym nieżytem nosa znacznie osłabiało objawy nosowe (kichanie, swędzenie, wyciek z nosa) oraz przekrwienie śluzówki spowodowane obstrukcją nosa, w porównaniu do grupy kontrolnej. Ponadto, badania te wykazały, że podawanie kurkuminy spowodowało obniżenie we krwi pacjentów poziom interleukiny – 4 (IL-4), IL-8 oraz czynnika TNF- α ^[18]. Te obiecujące wyniki pochodzą jednak z badań wstępnych, które powinny być potwierdzone poprzez kolejne badania kliniczne.

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Działanie przeciwzapalne

[Dawki stosowane w badaniach: 1000-1500mg dziennie]

Przewlekła choroba nerek to choroba o podłożu zapalnym, w której markery stresu oksydacyjnego są znacząco podwyższone. Kurkumina znana ze swojego działania antyoksydacyjnego może mieć więc pozytywny efekt we wspomaganiu leczenia tej choroby ^[11].

Badania na zwierzętach wykazały, że kurkumina poprzez obniżanie poziomu czynników zapalnych MCP-1, IL-8, NF-kB prowadzi do zmniejszonej infiltracji nerek przez makrofagi i działania prewencyjnego w indukowanym zapaleniu nerek u myszy ^[26]. W 2011 roku opublikowano wyniki badań klinicznych z udziałem 40 pacjentów ze zdiagnozowaną nefropatią cukrzycową, spośród których połowa była suplementowana kurkumą przez okres 2 miesięcy. Suplementacja spowodowała znaczące obniżenie stężenia białka w moczu oraz obniżenie poziomu Il-8 w moczu. Ponadto podawanie suplementu skutkowało obniżeniem poziomu TGF-b i IL-8 w osoczu krwi ^[27].

Niedawno opublikowane badania pilotażowe z udziałem niewielkiej liczby pacjentów z przewlekłą chorobą nerek wykazały, że kurkumina może zapobiegać wzrostowi poziomu prostaglandyny E2 (PGE2) w porównaniu do grupy kontrolnej ^[28]. Aby wiarygodnie ocenić skuteczność kurkuminy w leczeniu chorób nerek niezbędne są dalsze badania na większej grupie pacjentów.

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

[Dawki stosowane w badaniach: 100-4000mg dziennie]

Badania przedkliniczne na modelach komórkowych oraz zwierzęcych przedstawiały obiecujące wyniki sugerujące korzystny wpływ kurkuminy w leczeniu choroby Alzheimera. Niestety, nieliczne dostępne badania kliniczne opublikowane do tej pory z udziałem chorych nie potwierdziły wcześniejszych doniesień. Zdecydowanie większa ilość wysokiej jakości badań klinicznych z udziałem licznej grupy chorych w tym zakresie jest niezbędna aby móc wyciągnąć obiektywne wnioski na temat potencjału leczniczego kurkuminy w tej chorobie ^[37][38].

Zobacz suplementy o podobnym działaniu.

Zmniejsza objawy choroby

[niesprecyzowane dawki, podanie doustne lub zewnętrzne]

Istnieją przesłanki, przemawiające za skutecznością kurkuminy podawanej doustnie lub aplikowanej na powierzchnię skóry w schorzeniach skórnych takich jak trądzik, egzema, fotostarzenie skóry, liszaj, świąd, porentgenowskie zapalenie skóry ^[32][33]. Podsumowanie 18 prac badawczych nad zastosowaniem kurkuminy w leczeniu chorób skóry, opublikowane przez amerykańskich naukowców w Phytotherapy Research w 2016 roku, pokazuje jednak, że uzyskane do tej pory wyniki mają znacznie ograniczoną wartość naukową, gdyż badania prowadzone były na bardzo małych grupach pacjentów (czasem kilka przypadków) a niektóre z nich nie były randomizowane ^[34].

[1] Anand P, Kunnumakkara AB, Newman RA, Aggarwal BB. Bioavailability of curcumin: problems and promises. Mol Pharm. 2007 Nov-Dec;4(6):807–18.
[2] Esatbeyoglu T, Huebbe P, Ernst IM, Chin D, Wagner AE, Rimbach G. Curcumin—from molecule to biological function. Angew Chem Int Ed Engl. 2012 May;51(22):5308–32.
[3] Villegas I, Sánchez-Fidalgo S, Alarcón de la Lastra C. New mechanisms and therapeutic potential of curcumin for colorectal cancer. Mol Nutr Food Res. 2008 Sep;52(9):1040–61.
[4] Kronski E, Fiori ME, Barbieri O, Astigiano S, Mirisola V, Killian PH et al. miR181b is induced by the chemopreventive polyphenol curcumin and inhibits breast cancer metastasis via down-regulation of the inflammatory cytokines CXCL1 and -2. Mol Oncol. 2014 May;8(3):581–95.
[5] Pagano E, Romano B, Izzo AA, Borrelli F. The clinical efficacy of curcumin-containing nutraceuticals: an overview of systematic reviews. Pharmacol Res. 2018 Jun 8. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2018.06.007.
[6] Stanić Z. Curcumin, a Compound from Natural Sources, a True Scientific Challenge – A Review. Plant Foods Hum Nutr. 2017 Mar;72(1):1–12.
[7] Hatamipour M, Johnston TP, Sahebkar A. One molecule, many targets and numerous effects: the pleiotropy of curcumin lies in its chemical structure. Curr Pharm Des. 2018 May;24: https://doi.org/10.2174/1381612824666180522111036.
[8] Pulido-Moran M, Moreno-Fernandez J, Ramirez-Tortosa C, Ramirez-Tortosa M. Curcumin and Health. Molecules. 2016 Feb;21(3):264.
[9] Manikandan P, Sumitra M, Aishwarya S, Manohar BM, Lokanadam B, Puvanakrishnan R. Curcumin modulates free radical quenching in myocardial ischaemia in rats. Int J Biochem Cell Biol. 2004 Oct;36(10):1967–80.
[10] Menon VP, Sudheer AR. Antioxidant and anti-inflammatory properties of curcumin. Adv Exp Med Biol. 2007;595:105–25.
[11] He Y, Yue Y, Zheng X, Zhang K, Chen S, Du Z. Curcumin, inflammation, and chronic diseases: how are they linked? Molecules. 2015 May;20(5):9183–213.
[12] https://clinicaltrials.gov/
[13] Csiszar A, Wang M, Lakatta EG, Ungvari Z. Inflammation and endothelial dysfunction during aging: role of NF-kappaB. J Appl Physiol (1985). 2008 Oct;105(4):1333–41.
[14] Qin S, Huang L, Gong J, Shen S, Huang J, Ren H et al. Efficacy and safety of turmeric and curcumin in lowering blood lipid levels in patients with cardiovascular risk factors: a meta-analysis of randomized controlled trials. Nutr J. 2017 Oct;16(1):68.
[15] Chong L, Zhang W, Nie Y, Yu G, Liu L, Lin L et al. Protective effect of curcumin on acute airway inflammation of allergic asthma in mice through Notch1-GATA3 signaling pathway. Inflammation. 2014 Oct;37(5):1476–85.
[16] Chauhan PS, Subhashini, Dash D, Singh R. Intranasal curcumin attenuates airway remodeling in murine model of chronic asthma. Int Immunopharmacol. 2014 Jul;21(1):63–75.
[17] Karaman M, Firinci F, Cilaker S, Uysal P, Tugyan K, Yilmaz O et al. Anti-inflammatory effects of curcumin in a murine model of chronic asthma. Allergol Immunopathol (Madr). 2012 Jul-Aug;40(4):210–4.
[18] Wu S, Xiao D. Effect of curcumin on nasal symptoms and airflow in patients with perennial allergic rhinitis. Ann Allergy Asthma Immunol. 2016 Dec;117(6):697–702.e1.
[19] Daily JW, Yang M, Park S. Efficacy of Turmeric Extracts and Curcumin for Alleviating the Symptoms of Joint Arthritis: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Clinical Trials [Review]. J Med Food. 2016 Aug;19(8):717–29.
[20] Onakpoya IJ, Spencer EA, Perera R, Heneghan CJ. Effectiveness of curcuminoids in the treatment of knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials [Review]. Int J Rheum Dis. 2017 Apr;20(4):420–33.
[21] Vecchi Brumatti L, Marcuzzi A, Tricarico PM, Zanin V, Girardelli M, Bianco AM. Curcumin and inflammatory bowel disease: potential and limits of innovative treatments. Molecules. 2014 Dec;19(12):21127–53.
[22] Kumar S, Ahuja V, Sankar MJ, Kumar A, Moss AC. Curcumin for maintenance of remission in ulcerative colitis [Review]. Cochrane Database Syst Rev. 2012 Oct;10:CD008424.
[23] Hanai H, Iida T, Takeuchi K, Watanabe F, Maruyama Y, Andoh A et al. Curcumin maintenance therapy for ulcerative colitis: randomized, multicenter, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Gastroenterol Hepatol. 2006 Dec;4(12):1502–6.
[24] Holt PR, Katz S, Kirshoff R. Curcumin therapy in inflammatory bowel disease: a pilot study. Dig Dis Sci. 2005 Nov;50(11):2191–3.
[25] Singla V, Pratap Mouli V, Garg SK, Rai T, Choudhury BN, Verma P et al. Induction with NCB-02 (curcumin) enema for mild-to-moderate distal ulcerative colitis – a randomized, placebo-controlled, pilot study. J Crohn’s Colitis. 2014 Mar;8(3):208–14.
[26] Zhong F, Chen H, Han L, Jin Y, Wang W. Curcumin attenuates lipopolysaccharide-induced renal inflammation. Biol Pharm Bull. 2011;34(2):226–32.
[27] Khajehdehi P, Pakfetrat M, Javidnia K, Azad F, Malekmakan L, Nasab MH et al. Oral supplementation of turmeric attenuates proteinuria, transforming growth factor-β and interleukin-8 levels in patients with overt type 2 diabetic nephropathy: a randomized, double-blind and placebo-controlled study. Scand J Urol Nephrol. 2011 Nov;45(5):365–70.
[28] Shelmadine BD, Bowden RG, Moreillon JJ, Cooke MB, Yang P, Deike E et al. A Pilot Study to Examine the Effects of an Anti-inflammatory Supplement on Eicosanoid Derivatives in Patients with Chronic Kidney Disease. J Altern Complement Med. 2017 Aug;23(8):632–8.
[29] Melo IS, Santos AF, Bueno NB. Curcumin or combined curcuminoids are effective in lowering the fasting blood glucose concentrations of individuals with dysglycemia: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Pharmacol Res. 2018 Feb;128:137–44.
[30] Atkin SL, Katsiki N, Derosa G, Maffioli P, Sahebkar A. Curcuminoids Lower Plasma Leptin Concentrations: A Meta-analysis. Phytother Res. 2017 Dec;31(12):1836–41.
[31] Panahi Y, Hosseini MS, Khalili N, Naimi E, Majeed M, Sahebkar A. Antioxidant and anti-inflammatory effects of curcuminoid-piperine combination in subjects with metabolic syndrome: A randomized controlled trial and an updated meta-analysis. Clin Nutr. 2015 Dec;34(6):1101–8.
[32] Nguyen TA, Friedman AJ. Curcumin: a novel treatment for skin-related disorders. J Drugs Dermatol. 2013 Oct;12(10):1131–7.
[33] Thangapazham RL, Sharma A, Maheshwari RK. Beneficial role of curcumin in skin diseases. 2007: vol595, 343-357. https://doi.org/10.1007/978-0-387-46401-5_15.
[34] Vaughn AR, Branum A, Sivamani RK. Effects of Turmeric (Curcuma longa) on Skin Health: A Systematic Review of the Clinical Evidence. Phytother Res. 2016 Aug;30(8):1243–64.
[35] Ng QX, Koh SS, Chan HW, Ho CY. Clinical Use of Curcumin in Depression: A Meta-Analysis. J Am Med Dir Assoc. 2017 Jun;18(6):503–8.
[36] Al-Karawi D, Al Mamoori DA, Tayyar Y. The Role of Curcumin Administration in Patients with Major Depressive Disorder: Mini Meta-Analysis of Clinical Trials [Review]. Phytother Res. 2016 Feb;30(2):175–83.
[37] Brondino N, Re S, Boldrini A, Cuccomarino A, Lanati N, Barale F et al. Curcumin as a therapeutic agent in dementia: a mini systematic review of human studies [Review]. Sci World J. 2014 Jan;2014:174282.
[38] Rainey-Smith SR, Brown BM, Sohrabi HR, Shah T, Goozee KG, Gupta VB et al. Curcumin and cognition: a randomised, placebo-controlled, double-blind study of community-dwelling older adults. Br J Nutr. 2016 Jun;115(12):2106–13.
[39] Lao CD, Ruffin MT 4th, Normolle D, Heath DD, Murray SI, Bailey JM et al. Dose escalation of a curcuminoid formulation. BMC Complement Altern Med. 2006 Mar;6(1):10.
[40] Prasad S, Tyagi AK, Aggarwal BB. Recent developments in delivery, bioavailability, absorption and metabolism of curcumin: the golden pigment from golden spice. Cancer Res Treat. 2014 Jan;46(1):2–18.
[41]. Shoba G, Joy D, Joseph T, Majeed M, Rajendran R, Srinivas PS. Influence of piperine on the pharmacokinetics of curcumin in animals and human volunteers. Planta Med. 1998 May;64(4):353–6.