Suplementacja choliny w ciąży pozytywnie wpływa na rozwój mózgu i iloraz inteligencji u dzieci
Jakość dowodów naukowych
WYSOKA
Autor
dr Łucja Cwynar-Zając
Redaktor Naukowy
Ukończyła studia magisterskie - Biotechnologię ze specjalnością Biotechnologia molekularna i biokataliza na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej oraz studia podyplomowe na Uniwersytecie Ekonomicznym z zakresu Project Management. Stopień naukowy doktora w dyscyplinie biologia medyczna uzyskała na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Obecnie pracuje w Katedrze Morfologii i Embriologii Człowieka Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, gdzie pełni funkcję kierownika laboratorium Hodowli Komórek. Od 2009 r. uczestniczy w wielu badaniach naukowych, czego efektem są liczne publikacje i doniesienia zjazdowe.
Cholina w ciąży
- Cholina została uznana w 1998 r. przez amerykański Instytut Medycyny za niezbędny składnik odżywczy.
- Zalecane spożycie choliny wynosi 550 mg/dzień dla mężczyzn i 425 mg/dzień dla kobiet. Dla kobiet w ciąży zalecane dzienne spożycie wynosi 450 mg, natomiast u kobiet karmiących wzrasta do 550 mg.
- Odpowiednie spożycie choliny w ciąży ma pozytywny wpływ na rozwój mózgu, procesy poznawcze tj. pamięć wzrokowa, prędkość przetwarzania informacji, a także iloraz inteligencji.
- Badania na Uniwersytecie Cornell’a pokazują, że dzieci, których matki przyjmowały wyższe dawki choliny wykazują wyższy iloraz inteligencji.
Dawki stosowane w badaniach:
o550 mg/dzień dla mężczyzn i 425 mg/dzień dla kobiet
Cholina, oprócz egzogennych aminokwasów, kwasów tłuszczowych, witamin i minerałów jest niezbędnym składnikiem odżywczym. Jest ona potrzebna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu i utrzymania dobrego stanu zdrowia [1]. Cholina jest syntetyzowana przez nasz organizm, jednak synteza ta nie pokrywa naszego zapotrzebowania, co sprawia, że musi być ona pozyskiwana z zewnętrznych źródeł [1][2]. Szczególnie dobrym źródłem choliny są jajka, wołowina, kurczak, ryby i mleko, a także wybrane produkty roślinne, takie jak warzywa kapustne i niektóre ziarna [3].
W 1998 r. amerykański Instytut Medycyny (Institute of Medicine Food and Nutrition Board) uznał cholinę za niezbędny składnik odżywczy. Zostały wówczas ustalone odpowiednie dawki choliny [4]. Podobnie Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA, European Food Safety Authority) określił w 2016 r. zalecenia dietetyczne dotyczące choliny [2]. Zalecane spożycie choliny wynosi 550 mg/dzień dla mężczyzn i 425 mg/dzień dla kobiet. Z kolei, dla kobiet w ciąży zalecana dzienna dawka choliny wynosi 450 mg, natomiast u kobiet karmiących wzrasta do 550 mg [4]. Chociaż zalecane spożycie choliny u kobiet w ciąży wynosi 450 mg dziennie, najnowsze badania pokazują, że tylko 8,5% ciężarnych kobiet osiąga tę ilość [5]. W 2017 r. Amerykańskie Towarzystwo Medyczne (AMA, American Medical Association) zarekomendowało, aby kobiety w ciąży oraz w czasie laktacji suplementowały cholinę.
Cholina jest szczególnie ważna w okresie ciąży, gdyż jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu. Cholina uczestniczy w syntezie betainy oraz fosfolipidów, w tym fosfatydylocholiny i sfingomieliny. Fosfolipidy te pełnią bardzo ważną rolę w budowie i funkcji błon komórkowych. Cholina jest prekursorem acetylocholiny, ważnego neuroprzekaźnika odpowiedzialnego m.in. za pamięć czy też sprawność mięśni. Ponadto, cholina jest zaangażowana w metylację DNA oraz metabolizm lipidów i cholesterolu [2][4].
Wykazano, że wysokie spożycie choliny podczas ciąży i wczesnego okresu poporodowego poprawia wyniki poznawcze w dzieciństwie, w wieku dorosłym i na starość w przypadku wielu modeli zwierzęcych, a także u ludzi. W badaniach na szczurach wykazano, że wysokie spożycie choliny w ciąży zwiększa zdolności poznawcze potomstwa przez całe życie. Wykazano, że prenatalna suplementacja choliny powoduje postęp w rozwoju hipokampu [6].
W stanie Massachusetts, w ramach projektu „Viva” badano związek między spożyciem m.in. choliny, a pamięcią wzrokową potomstwa podczas pierwszego i drugiego trymestru ciąży. W projekcie uczestniczyło 895 kobiet. Wyniki zebrano na podstawie przeprowadzonych ankiet dietetycznych. W oparciu o wykonane analiz oszacowano średnie spożycie choliny w drugim trymestrze ciąży na poziomie 328 mg/dzień. Ponadto, wyższe spożycie choliny w ciąży wiązało się z lepszą pamięcią wzrokową dziecka w wieku 7 lat [7].
W 2016 r. opublikowane zostało badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Illinois w Chicago. Celem tego badania było scharakteryzowanie wpływu prenatalnego niedoboru choliny na rozwój istoty szarej i białej u młodych świń. W eksperymencie tym ciężarne lochy, w drugiej połowie ciąży, otrzymywały pożywienie bogate w cholinę. Grupa kontrolna otrzymywała pożywienie z niedoborem choliny. Po oproszeniu świń, młode prosięta, po 48h, karmiono zamiennikiem mleka bogatym w cholinę przez 30 dni lub preparatem z niedoborem choliny. Badanie rezonansu magnetycznego MRI wykazało zmienioną objętość istoty szarej oraz niższą objętość istoty białej w mózgach prosiąt urodzonych przez lochy, będące na diecie z niedoborem choliny [8].
Badania dotyczące suplementowania choliny w ciąży zostały przeprowadzone przez zespół Marie A. Caudill na amerykańskim Uniwersytecie Cornella i opublikowane w Journal of the Federation of Society of Experimental Biology (The FASEB Journal) w 2017 r. Badanie obejmowało 26 kobiet, które rozpoczynały trzeci trymestr ciąży. Na potrzeby badań wyróżniono dwie grupy kobiet – otrzymujące odpowiednio 480 mg i 930 mg/dzień choliny. Kobiety ciężarne suplementowały cholinę aż do porodu. Autorzy w badaniach wykorzystywali testy zdolności poznawczych u niemowląt w wieku 4, 7, 10 oraz 13 miesięcy. Przeprowadzone badania skupiały się na ocenie prędkości przetwarzania informacji u dzieci oraz pamięci wzrokowo-przestrzennej. Średni czas reakcji dla wszystkich badanych grup był znacznie szybszy u niemowląt urodzonych przez matki przyjmujące cholinę w wyższej dawce – 930mg/dzień, w porównaniu do drugiej grupy kobiet otrzymujących niższą dawkę choliny. Badania te dowodzą, że spożycie przez matkę około dwukrotnie wyższej dawki choliny w trzecim trymestrze ciąży poprawia szybkość przetwarzania informacji u niemowląt. Co ciekawe, w grupie niemowląt, których matki otrzymywały niższą dawkę choliny także zaobserwowano liniowy efekt rozwoju poznawczego [9].
Przeprowadzone badania kliniczne sugerują, że nawet niewielki wzrost spożycia choliny przez matkę podczas ciąży może przynieść korzyści poznawcze dla potomstwa. Badania na Uniwersytecie Cornella pokazują, że dzieci, których matki przyjmowały wyższe dawki choliny wykazują wyższy iloraz inteligencji.
Reasumując, liczne badania na zwierzętach oraz badania kliniczne potwierdzają, że odpowiednie spożycie choliny w ciąży i przez całe życie ma pozytywny wpływ na rozwój mózgu, procesy poznawcze tj. pamięć wzrokowa, prędkość przetwarzania informacji, a także iloraz inteligencji.
Pomimo, że cholina jest uważana za substancję bezpieczną, a dla dorosłych górny limit stosowanej choliny jest bardzo wysoki, i wynosi 3,5 g/dzień, to mogą wystąpić działania niepożądane. Skutkiem ubocznym zbyt wysokiego spożycia choliny może być m.in. niedociśnienie, rybi zapach ciała, pocenie się, czy biegunka. Pamiętaj, jeżeli zażywasz jakiekolwiek inne leki, suplementy diety lub jeżeli cierpisz na choroby przewlekłe, przed zażywaniem choliny jako suplementu diety lub leku skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Referencje, przegląd piśmiennictwa i badań naukowych na temat suplementacji choliny w ciąży
[1] Wiedeman AM, Barr SI , Green TJ, Xu Z, Innis SM, Kitts DD. Dietary Choline Intake: Current State of Knowledge Across the Life Cycle. Nutrients. 2018 Oct; 10(10): 1513.
[2] European Food Safety Authority. Dietary reference values for choline. EFSA J. 2016. EFSA-Q-2011-01208.
[3] Zeisel SH, Mar MH, Howe JC, Holden JM. Concentrations of choline-containing compounds and betaine in common foods. J Nutr 2003;133:1302–7.
[4] Institute of Medicine. Dietary Reference Intakes for Thiamin, Riboflavin, Niacin, Vitamin B6, Folate, Vitamin B12, Pantothenic Acid, Biotin, and Choline. The National Academy Press; Washington, DC, USA: 1998.
[5] Wallace TC, Fulgoni VL. Usual Choline Intakes Are Associated with Egg and Protein Food Consumption in the United States. Nutrients. 2017 Aug 5; 9(8).
[6] Blusztajn JK, Slack BE, Mellott TJ Neuroprotective Actions of Dietary Choline. Nutrients. 2017 Jul 28;9(8).
[7] Boeke CE, Gillman MW, Hughes MD, Rifas-Shiman SL, Villamor E, Oken E. Choline Intake During Pregnancy and Child Cognition at Age 7 Years. Am J Epidemiol. 2013 Jun 15; 177(12): 1338–1347.
[8] Mudd AT, Getty CM, Dilger RN. Maternal Dietary Choline Status Influences Brain Gray and White Matter Development in YoungPigs. Curr Dev Nutr. 2018 Mar 21;2(6):nzy015.
[9] Caudill MA,Strupp BJ, Muscalu L,Nevins JEH,Canfield RL. Maternal choline supplementation during the third trimester of pregnancy improves infantinformation processing speed: a randomized, double-blind, controlled feeding study. FASEB J. 2018 Apr;32(4):2172-2180.